هیدروپونیک چیست؟
بر خلاف آنچه رایج است که هیدروپونیک به معنای کشت گیاهان در آب است، معنای این روش کشت گیاهان و سبزیجات بدون حضور خاک است. خاک در کشت سبزیجات و گیاهان نقش نگه‌دارنده گیاه را به عهده دارد. از طرفی محیا کننده مواد مغذی برای رشد گیاه است. در کشت به روش هیدروپونیک از موادی دیگر به جای خاک برای نگه داشتن گیاه استفاده می‌شود. تا گیاه رشد عمودی خود را انجام دهد. و از محلول غذایی استفاده می‌شود تا تمام مواد مغذی مورد نیاز رشد گیاه به آن برسد.
چرا از هیدروپونیک برای کشت استفاده می‌شود؟
عدم نیاز به خاک کشاورزی
اولین دلیل و شاید مهمترین دلیل این است که ما به خاک نیازی نداریم. امروزه در گلخانه‌های بسیاری از روش هیدروپونیک برای کشت سبزیجات، صیفی‌ها و گل‌ها از روش هیدروپونیک استفاده می‌شود. مشکلاتی که استفاده از خاک برای ما بهمراه دارد افراد بیشتری را برای استفاده از این نوع کشت ترغیب می‌کند.
مشکلات خاک مورد نیاز کشاورزی
خاک کشاورزی همیشه نیاز به آماده سازی دارد که بایستی آن را آماده کرد. شخم زد، تسطیح کرد و در آن جوی و پشته ایجاد کرد. گاها غلظت مواد آنچنان بالاست که باید فکری اساسی برای خاک شود. مثلا غلظت بالای نمک. عوامل بیماری زا و آفات که رشد گیاه را اگر متوقف نکند در مسیر رشد آن خلل ایجاد می کند. میزان اسیدی و بازی خاک که عامل بسیار مهمی در جذب مواد مغذی از خاک هستند. زهکش ضعیف، تراکم بیش از حد خاک، از مواردی هستند که حذف خاک از کشاورزی مدرن را موجب می شوند. دلایل دیگر فرسایش خاک و وجین علف‌های هرز هستند. در بعضی مناطق حتی خاک به بیماری آلوده است.
صرفه جویی تا 95 درصد در آب مصرفی
همه ما میدانیم که مصرف آب در صنعت کشاورزی درصد بسیارعمده‌ای از مصرف آب هر کشوری را تشکیل می‌دهد. کشور ما ایران که در ناحیه‌ای خشک و نیمه خشک قرار دارد بیشتر درگیر بحران کمبود آب است. پس نیاز به کاهش مصرف آب در کشاورزی امری جدی تلقی می‌شود. کاشت سبزیجات، صیفی‌ها و گل‌ها با 95 درصد کاهش مصرف آب. این عدد با پیشرفت علم کشاورزی و روش هیدروپونیک دیگر رویا نیست و عملی شده است. دلیل این عدد عدم استفاده از کشت غرقابی و نرسیدن آب به ریشه است. که در واقع آبیاری سنتی بدترین روش آبیاری برای صرفه جویی در مصرف آب است. در گلخانه‌های وجی کرانچی ما نیز از کشاورزی مدرن استفاده می کنیم. با استفاده از کشاورزی مدرن کاهش 95 درصدی مصرف آب را برای کشت انواع سبزیجات تازه، مثلا میکروگرین تربچه ایجاد کرده ایم.
بهینه سازی کشت بسیار بالا با هیدروپونیک
در کشاورزی سنتی و استفاده از خاک بدلیل عدم کنترل بهینه در موارد مورد نیاز گیاه عملیات بهینه نیست. از جمله دما و رطوبت مناسب و عدم دسترسی ریشه به مواد مغذی کافی برداشت محصول در حالت مطلوب رخ نخواهد داد. در کشت گلخانه با روش هیدروپونیک تمام عوامل موثر در رشد گیاه قابل کنترل است. و در بالاترین تراکم ممکن کشت انجام می‌شود. مثلا در کشت گلخانه ای هیدروپونیک خیار و گوجه فرنگی بسیاری از آفات امکان حضور ندارند. پس میزان برداشت بالاتر می رود.
گیاهان و سبزیجات بدلیل کنترل دما و رطوبت امکان رشد بالاتری دارند. در نهایت میزان برداشت بالایی را خواهیم داشت. مورد بسیار مهم دیگری که وجود دارد قیمت زمین زراعی است. با بالا رفتن تراکم کشت، ایجاد گلخانه در فضاهایی با قیمت بالا مسیر می شود. به همین دلیل ما در مجموعه گلخانه های وجی کرانچی با استفاده از روش کشت عمودی و حداکثر تراکم کشت در شهر تهران قادر به کشت سبزیجات تازه شده ایم.
کیفیت هیدروپونیک
کیفیت میوه و محصولات هیدروپونیک عمر طولانی تری دارند. مثل سبزی خوردن، کاهو و انواع دیگر سبزیجات تازه. این مورد به دلیل استفاده کنترل شده از مواد غذایی مورد نیاز میوه و سبزیجات است. در کشت سنتی به دلیل فقر مواد غذایی مورد نیاز گیاه باعث نرم شدن سریع محصول می شود. و این مهم باعث خرابی زود هنگام آن می شود. بطور مثال تحقیقات انجام شده نشان دهنده این موضوع است که ویتامین A موجود در گوجه فرنگی نسبت به کشت خاکی و سنتی مقدار بیشتری دارد.
بهداشت محصولات هیدروپونیک
در کشت سنتی و خاکی از کودهایی استفاده می شود که زباله های آلی هستند. و این نوع کود برای سلامتی انسان مضر است. باعث بیماری می شود اما در کشت به روش مدرن این نوع کودها مورد استفاده قرار نمی گیرند. و سبزیجات و میوه های کشت شده حامل مولد های بیماری زا برای انسان نیستند. از طرفی بدلیل عدم استفاده از خاک دیگر نیازی به استفاده از آفت کش و سم نخواهد بود. پس محصولاتی تمیز و عاری از هرگونه بیماری بدست خواهد آمد که حتی نیاز به شستشو برای مصرف هم ندارد. کلا به دلیل کشت سبزی، میوه و هر گیاه دیگری در محیطی بسته کنترل بسیار زیادی بر بهداشت محیط می توان داشت و این امری بسیار مبارک است.
عدم تاثیر فصول در کشت
گیاه نیازهای متفاوتی برای رشد دارد. نیاز هر گیاه با گیاهی دیگر هم متفاوت است. مثلا نیازهای دمایی، رطوبت، نور و مواد غذایی گوجه فرنگی با نیازهای سبزی خوردن بطور مثال متفاوت است. این شرایط در حالت عادی بین هر فصل متفاوت است. تابستان هوای گرمی دارد و در زمستان شاهد سرما هستیم. حال اگر بتوان دمای مورد نیاز گیاه و دیگر موارد را کنترل کرد. می توان در تمام ایام سال شرایط را برای رشد گیاه و باردهی فراهم کرد. پس با این تفاسیر دیگر با تغییر فصول برداشت محصول به تعویق نمی افتد. و در واقع فصل کاشت و برداشت طولانی می‌شود.
افزایش سرعت رشد سبزیجات
بدلیل برآوردن تمام نیازهای گیاه و از همه مهمتر در دسترس بودن کافی و کنترل شده محلول غذایی سرعت رشد گیاه افزایش می‌یابد. این افزایش سرعت بین ۳۰ تا ۵۰ درصد در مقایسه به کشت خاکی است. این عدد بسیار عدد بالایی است و در مقیاس وسیع تفاوت های چشمگیری دارد. با کشت گیاهان در مکان‌های سرپوشیده و درونی، بدون راه ارتباطی با بیرون ما نگرانی تنش ها و تاثیرات آب و هوایی را نداریم. خوشبختانه شاهد کاهش بسیار شدید حضور آفات هستیم که این دو عامل هم به افزایش سرعت رشد کمک می کنند.
هیدروپونیک در ایران
با توجه به حضور بیش از نیمی از جمعیت جهان در مناطق شهری و نیمه شهری (که البته این عدد در کشورهای توسعه یافته تا ۹۰ درصد هم افزایش می یابد)، بایستی زیر ساخت‌های کشت هیدروپونیک بیش از پیش فراهم شود. از طرفی با توجه به پیش بینی های موجود و افزایش جمعیت کره زمین به بیش از ۹ میلیارد تا ۳۰ سال دیگر این مهم اهمیت ویژه ای پیدا می کند. بطور مثال در کشور هلند تقریبا تمامی گلخانه‌های موجود از روش هیدروپونیک بهره می‌برند.
اما در ایران تقریبا ۱۵۰۰ هکتار گلخانه هیدروپونیک وجود دارد. که برابر ده درصد کل گلخانه های موجود در ایران است. پس هیدروپونیک در ایران بسیار فضا و نیاز برای رشد دارد. که بتوان نیاز کشور را از انواع محصولات زراعی برطرف کنیم. در ایران بیشترین محصول کشت هیدروپونیک توت فرنگی و گل‌های زینتی است. در صورتی که بستر کشت هیدروپونیک بستری بسیار قدرتمند برای گونه‌های بیشتری از گیاهان است.
مجموعه گلخانه های وجی کرانچی (®VegyCrunchy) با استفاده از کشت هیدروپونیک در شهر تهران محصولات برگی و میکروگرین ها از قبیل: میکروگرین تربچه را تولید می کند. یکی دیگر از مزایای کشت هیدروپونیک که ما در وجی کرانچی به آن اهمیت ویژه ای می دهیم. اینست که با خرید اینترنتی سبزیجات تازه ما سبزی را برای سفارش شما برداشت می کنیم. و در کوتاهترین زمان ممکن به دست شما میرسانیم. با روش کشت هیدروپونیک آنقدر محیط کشت به شما نزدیک شده است که دیگر لازم نیست هیچ محصولی انبار شود. و تازه ترین سبزی خوردن و سبزیجات دیگر در عرض چند ساعت به دست شما می رسد.